Toen ik tijdens de research voor het boek Asterdorp tussen de gezinsrapporten van bewoners uit Zeeburgerdorp de naam Tokkie tegenkwam, was mijn eerste reactie yes! en mijn tweede no… . Het boek zou direct in afgeplatte sferen belanden wanneer ik de, overigens weinig boeiende belevenissen van het gezin van Samuel Tokkie zou vermelden. Hij was in 1927 ontoelaatbaar verklaard vanwege huurschuld, moest naar het Zeeburgerdorp en is in 1933 uit zijn huisje op Zeeburgerdorp 21 gezet vanwege huurschuld. Tja, zo consistent was het gemeentelijk beleid. Toch was ik nieuwsgierig. Het scheldwoord ’tokkies’ is in 2004 bedacht door SBS 6 na een documentaire over de ruziemakende en sensatiebeluste Hanna Ruijmgaart-Tokkie, die kort daarvoor uit haar woning was gezet wegens burenoverlast. Zou deze vrouw rechtstreeks afstammen van Samuel Tokkie? Ik zocht het op en wat de voornaam al deed vermoeden klopte: Sobibor en Auschwitz waren de eindstations van de leden van het gezin Tokkie van het Zeeburgerdorp. Samuel zelf was zo ‘gelukkig’ in januari 1940 een natuurlijke dood te sterven. Maar dat gold dus niet voor zijn vrouw Betje Werkheim en zes van de negen kinderen. Alleen de drie oudste dochters overleefden de Holocaust, vermoedelijk door tijdig onder te duiken. Er zijn meerdere familietakken Tokkie en misschien hoort briefschrijver Lion Tokkie, de man die strijdt tegen de denigrerende SBS6-term, bij weer een andere tak. Maar ook als dat niet zo zou zijn: wie heeft dan het recht hun familienaam als scheldwoord te gebruiken?
Nu kan ik, met dank aan de actie van Lion Tokkie, dus melden dat er een gezin Tokkie op het Zeeburgerdorp heeft gewoond. En dat heeft waarde. De naam Tokkie maakt namelijk deel uit van de groep nog zelden gehoorde Joodse namen. Viskoper, ook zo’n mooie oude naam die je nu nog weinig hoort. Duizend, Ziekenoppasser, Turfrijer, Augurkjesman, Acathan, Tokkie, het zijn namen uit een verdwenen stad waarvan het goed is ze af en toe nog eens te horen.