‘Wij denken dat de besproken persoon Bram Viskoper onze opa is. We komen bij een stuk familiegeschiedenis die ons onbekend is.’
De e-mail met het adres en de route naar de buitenwijk van Houten liggen uitgeprint naast me in de auto. Daaronder de brief van Bram Viskoper uit 1932, de o zo deftige brief waarmee het boek begint, verder het gezinsrapport van zijn broer Moos en de gezins- en persoonskaarten van Bram en Moos, hun vrouwen en hun twintig kinderen plus aanhang.
In Houten heten Lex Ootjers (links op de foto) en René Viskoper mij welkom. De laptop gaat open, een fotoboek wordt uitgestald en de documenten worden bestudeerd. Voor de beide kleinkinderen van Bram Viskoper gaat er weer een luikje uit een ver verleden open. Hun grootvader was arm, dat wisten ze, maar verder moeten ze het met flarden informatie doen en een enkele foto. Beide neven stoppen veel tijd in het reconstrueren van de familiegeschiedenis. Zo heeft René kort geleden de ware geschiedenis rond zijn halfzusje Mietje kunnen achterhalen. Dat de geschiedenis van de Viskopers in nevelen gehuld is, heeft alles te maken met de Holocaust. Van het gezin van Mozes Viskoper heeft niemand de oorlog overleefd. Van het veel grotere gezin van zijn broer Bram (veertien kinderen) hebben slechts vier kinderen de oorlog overleefd: de oudste zoon Michel en de dochters Debora (’tante Duifje’), Esther en Rebekka. Rebekka werd in 1952 de moeder van Lex, Michel werd in 1956 de vader van René. Na de oorlog ging er een groot slot op de geschiedenis. Niet alleen de oorlogsperiode werd onbespreekbaar, ook hun jeugd in de jaren twintig en dertig werd taboe verklaard. De neven kunnen dat wel begrijpen. Die periode was immers de aanloop naar de verschrikking en kon niet meer los van dat perspectief worden aangeroerd. Zo komt het dat er bijna niets bekend was van het vooroorlogse dagelijks leven van Bram en Moos Viskoper. In plaats van te praten gingen Michel, Esther, tante Duifje en Rebekka liever dansen. Lex en René vertellen hoe de overlevenden uit die generatie in de jaren vijftig en zestig feesten hielden waarin ze helemaal los gingen. Het was hun manier om de verloren jeugd in te halen. Michel heeft deze feesten gefilmd, beelden die voorkomen in de zeer bijzondere documentaire ‘Van feest komt feest’.
Van Mozes Viskoper bestaat geen foto. Maar de neven hebben wel een foto van Bram Viskoper gevonden. Hij staat in zijn o zo deftige pak geposteerd voor een hoekje in – vermoedelijk – de Plantagebuurt. Sigaar in zijn linkerhand, pet in zijn rechter. Want al had ie een pak, de bijpassende hoed bezat hij niet. Het zal eind jaren dertig zijn geweest.
2 gedachten over “Onze opa”